г. Березино, ул. Комсомольская, 27
gazeta@b-panoram.by
+375-1715-6-92-71
07.05.2024
115
Не ў меншай ступені падлягала знішчэнню і рабаванню і захопленая маёмасць. Разбураліся вытворчыя і культурыя аб’екты, вялікі ўрон быў нанесены сельскай гаспадарцы, у цэлым эканоміцы краіны, на аднаўленне якой было затым затрачана нямала сродкаў, фізічнай сілы і часу.
Аб тым, наколькі адчувальным аказаўся ўрон ад ваеннага генацыду для эканомікі Бярэзіншчыны, сведчыць прыводзімая ніжэй «Зводная ведамасць страт…» - даволі жахлівы дакумент. Дарэчы, прыводзімыя звесткі з’яўляюцца эксклюзіўнымі і раней нідзе, у тым ліку і ў сродках масавай інфармацыі, не прадставалі перад шырокай аўдыторыяй, вы – першыя.
Унікальнасць прыводзімай публікацыі заключаецца яшчэ ў тым, што змяшчае ў сябе інфармацыю пра існаваўшыя да вайны на тэрыторыі нашага рэгіёна калгасы, час іх стварэння, назвы і пералік вёсак, якія ўваходзілі ў іх склад (у падкрэленых назвах вёсак размяшчаліся цэнтры гаспадарак).
Не магу не дадаць, што “Зводная ведамасць страт…” у свой час была складзена нашым Бярэзінскім краязнаўцам Пятром Аўрамавічам Прыбыткіным (светлая яму памяць!) на аснове матэрыялаў Дзяржаўнага архіва Мінскай вобласці.
Зводная ведамасць страт,
прычыненых Бярэзінскаму раёну ўварваннем і разбойнымі дзеяннямі
нямецка-фашысцкіх акупантаў у 1941-1944 гадах
|
№ п/п |
Назва прадпрыемства, установы, арганізацыі |
Месца знаходжання |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2. 3. 4. 5. 6. 7.
8.
9. 10. 11. 12. 13. 14.
15. 17. 18. 19. 20.
21. 22 23 24
25 26 27 28 29
30 31
|
Аддзяленне Дзяржбанка Адкормачны пункт Выканкам райсавета Дзіцячы сад ДЭУ-718 Інспектура ЦСУ Кантора па нарыхтоўцы жывёлы (заготскот) Кантора па нарыхтоўцы лёну (заготлён) Кантора сувязі Кравецкая арцель імя 8 Сакавіка Лесахімчная арцель “Непераможны” Лясгас Леспрамгас Машына-трактарныя станцыі (МТС): а) Бярэзінская МТС б) Вяліка-Борская МТС Пракуратура Раённы аддзел НКУС Раённы дарожны аддзел Раённы камітэт КП(б)Б Райза: кантрольна-насенная лабараторыя Райза па ветэрынарнай сетцы Райкамунгас Раймаслапрам Райпрамкамбінат. У яго ўваходзілі: а) Завод па вырабу цэглы б) Лесазавод в) Электрастанцыя г) Сялібскі млын д) Пісюцкі млын е) Капланецкі млын Райпункт па нарыхтоўцы сена Райфа Рэдакцыя газеты “Сцяг Леніна” Спіртзавод Упаўнаважаны народнага камітэта нарыхтовак (уполнаркомзаг) Шавецкая арцель “Парыжская камуна” Школы: а) Багушэвіцкая сярэдняя б) Бярэзінская сярэдняя в) Дзмітравіцкая сярэдняя г) Пагосцкая сярэдняя д) Паплаўская сярэдняя е) Сялібская сярэдняя ж) Сельскія школы
|
Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно
Беразіно
Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно
Пагост Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно
Беразіно Беразіно Беразіно
Глухі Ток
Беразіно Сяліба Пісюта Капланцы Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно Беразіно
Беразіно
Багушэвічы Беразіно Дзмітравічы Пагост Паплавы Сяліба Раён
|
78650 70349 2663859 360000 25443773 21980 219994
544300
1030271 186620 905910 19794087 1929712
1805306 774602 37828 436615 4735335 309811 747480
2257098 3229979 285527 1306849
123230 90232 103875 3421574 72628
249565
504338 699398 181707 247052 498238 672153 6762349 |
Страты калгасаў
Арэшкавіцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2 3 4 |
“Бальшавік” Імя Вароўскага Імя Молатава Імя Чалюскіна |
1935 1935 1935 1934 |
Наваселле Манча Прудок Арэшкавічы |
4075997 1423131 1423131 2767415 |
Багушэвіцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2 3 4
5
6 7
8 9
10
11 |
“Камсамолец” “Маладая Гвардыя” Імя Мічурына “Новы Шлях”
“Савет” Створаны калгас “Чырвоныя кветкі”, з 1932 г. – калгас “Савет” “Саюз” “Свабода”
“Чырвоная Беларусь” “Чырвоная Зорка”
“Чырвоны Бальшавік”
Саўгас “Культура” У лютым 1937 г. аб’яднаны з калгасам “Саюз” (в. Ганакі, Галаўныя Ляды) |
1933 1932 1932 1932
1930
1932 1932
1932 1933
1933
Вясна 1931 |
Стары Будкаў Калюга 1-я Новіны Калюга 2-я Курганне Вусце Дубовы Лог Западня
Ганакі Красны Дом Матылянка Палянка Багушэвічы Віляціна Рачыборак Сыманаўка Дамашкі Забалацце Высокая Гара |
2350600 2621900 3809500 3357000
4152600
3401200 2412600
5506200 4120000
3357700 |
Белічанскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2
3 4
5
6 7
8
9
10 |
Імя Варашылава
Імя Калініна
“Камінтэрн” “Колас”
“Ленінскі Шлях”
“Новы ўраджай” “Спартак”
Імя Тэльмана
“Чырвоная Бярэзіна”
Імя 16-га з’езда ВКП(б) |
1930
1929
1930 1930
1930
1932
1931 |
Бярозаўка Пярэспа Вялікія Лагі Зялёны Гай Камуна Сац-ма п. Калініна Купы Малыя Лагі Паўлаўка Баравіно Клёнаўка Котава Вязычын Жарамец Ляжына Марысін Пружанка Пагулянка Чырвоны Дар Нов. Князеўка Ст. Князеўка Крупа Докаць Белічаны Аколіца Белічаны |
3240272
7568686
5875587 6650493
8903806
5332664 3592296
5413551
4100708
3391628 |
Брадзецкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2 3
4 5
6
7
8
9 10
|
“Актывіст”
“Бярэзіна” Імя Ільіча
“Калгаснік Беларусі” Імя Куйбышава
“Маяк”
“Новае Жыццё”
“Чырвоная Волга”
“Чырвоны Май” “Чырвоныя Налазы” або “Новыя Налазы” |
1931
1934 1930
1934
1934
1928
1934
1934 1934 |
Крапіўня Уцешын Чэрчэнка Брадзец-1 Падкамень Ст. Койцін Слабада-Масцішча Брадзец-2 Новы Койцін Улессе Восава Падасінавік Цагельня Воступ Новае Жыццё пас. Усход Ільінка Астроўкі Налазы |
3217718
4907862 5129823
3725196 1918667
1747092
4778280
2496328
1242537 2478753
|
Бярэзінсакі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2
3 4 5 6
7 8 9 10
11
12 |
Імя Дзяржынскага “Звязда”
“Ленінскія дні “Пралетарый” “Рухавік” “Сталінскі Ураджай”
“Сцяг Камунізма” “Сцяг Кастрычніка” “Сцяг Леніна” Імя Чапаева
“3-ці Рашаючы”
“Інтэрнацыянал” (У 1928-1933 гадах – саўгас “Беразіно”) Бярэзінскага гарпасялковага Савета |
1931 1929
1931 Зіма1932 1931 Вос. 1930
Жн.1934 1934 1936 восень 1930
1931
1937 |
Трасцянка 1. Паложына 2. Навасёлкі Лешніца Слабада 1. Брыялёва 2. Глухі Ток Жорнаўка Святліца 1. Лысуха 2.. 3. 1. Альхоўка 2. 3. г.п. Беразіно
|
8431035 4310793
6285326 9916031 2242247 4597999
3642998 7389873 6112514 5242575
3384585
16674550 |
Высакагорскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2
3 4
5 6 7
8 9
10 |
“Добраахвотнік” Імя Карла Маркса
Ленінская Перамога” Імя Мікаяна
“На Варце” “Пагранічнік” “Серп”
“Сталінскі Шлях” “Чырвоны Барацьбіт”
Імя Энгельса |
1930 1930
1934 1934
1934 1930 1930
1934 1931
1934 |
Кукарава Вярхлёўка Гацец Стайчанка Дзевяніца Старыя Гумны Харчычы Карма Альшанец Высокая Гара Дварок Мядзянка Ялоўка Стаўпы Барсукі Глінішча Замасточча Тылькаўка
|
2141426 4423576
2468724 5732410
5079931 1112218 7015053
1903769 1798410
2626624 |
Дзмітравіцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2 3 4
5 6 7 |
“Змагар” “Іскра” Імя Леніна “Новы Каранец”
“Новыя Бялавічы” “Піянер” “Пралетарскі Баец” |
1929 1930 1930 1932
1931
1930 |
Міхеевічы Дзмітравічы Шавярнічы Каранец Выкрас Рудня Бялавічы Краснае Лясковічы |
7166491 2728898 6652118 2012810
4348797 1646532 6746045
|
Дулебскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2
3
4 |
“КІМ” (Камуністычны Інтэрнацыянал Моладзі)
“Новае Задор’е”
“Чырвоная Зорка”
“Чырвоны Сад” |
1931
1933
1932
1933
|
Дулебы 1 Дашніца Падвосаў Задор’е Клешніца Дулебы 2 Баравіца Вайцюхоў Тоўсціца Заброддзе |
3895100
8250051
4956798
1498879 |
Каменнаборскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2
3 4
5
6 7 8
9 10 11 |
“Вольная Праца” “Дзень Чырвонай Арміі”
Імя Молатава “Памяць Леніна”
“Прагрэс”
“Трактар” “Чырвоны Меч” Імя 1-га Мая
Імя 7-га з’езда Саветаў Імя 8-га Сакавіка Імя 11-га Ліпеня |
1931 1931
1930 1930
1932
1931 1931 снежань 1929
1934 1932 1935 |
Вязь-Куцін 1-ы Васільеўка 1 Васільеўка 2 Вязь-Куцін 2 Буда Людвікава Валоўніца Бярэзніца Рудзенка Мацевічы Каменны Барок 1 Каменны Барок 2 Каменны Барок 3 Дубраўка Масцішча Галынка Жабаўка |
5491595 5516007
3258510 2737296
4908545
3037138 6217981 5516007
1486610 5727847 1759048 |
Капланецкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2
3 4 5
6
7 |
“Пераможац”
“Праўда”
“Пуцілавец” “Сталінец” “Танкіст”
“Ударнік”
“Чырвонаармеец” |
студзень 1930
1931
1932 1930 1930
1931
1930 |
Капланцы Засвяціца Ператокі Косаўка Гурэшчына Царковішча Міластава Гарэнічы Чырвоны Бор Даўгалессе Чырвоны Вугал Вяззе Бярозаўка Клубча Аўгустова Слабада |
9782807
5538210
3019812 8103067 4959546
7889004
4143943 |
Мачаскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2 3
4 5 6
7 8
9
10 |
“Герой Рэвалюцыі”
Імя Крупскай “Молат”
“Новы Быт” “Новы Журавок” “Новы Свет”
“Прафінтэрн” “Ройтэр Штэрн” (“Чырвоная Зорка”, пазней – Імя Жданава) “Чырвоны Бераг”
“Энергія”
|
1930
1929 1929
1931 1930 1929
1930
1930
1931 |
Дубраўка Новыя Прыборкі Рубеж Васілеўшчына Волы Мачаск Журавок Хутар Гужык Пчэлінск Лосеўка Калінаўка Ягадка Цярэсіна
Казлоў Бераг Бабінка Бярозаўка Старыя Прыборкі |
10791875
3219971 5397218
2089153 2679538 3791453
1470504 4508730
8144437
3820668 |
Машчаніцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2
3
4
5
6
7 |
Імя Варашылава Імя Жданава
Імя Кірава
«Пралетарская Перамога»
Імя Урыцкага
Імя Чкалава
Імя 2-ой Пяцігодкі |
1929 1932
1933
1930
1931
1929
1932 |
Жукавец 1. Беліца 2. 1. Мурава 2. 3. 1. Машчаніца 2. 3. 4. 1. Дзямешкаўка 2. 1. Старая Уша 2. 3. 4. 1. Восава 2. 3. |
9404900 1556200
4624400
4895100
3314100
3269300
2580800 |
Неганіцкі сельскі Савет
(цэнтр – у вёсцы Паплавы)
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1 2
3 4
5
6
7 8 9 10 11
12
13 14 |
Імя Будзённага Імя Валадарскага
Імя Дзімітрава Імя Красіна
Імя Літвінава
Імя Максіма Горкага
Імя Папаніна Імя Фрунзе “Чырвоны Бор” “Чырвоны Кастрычнік” “Чырвоны Прамень”
“Шлях да сацыялізма”
Імя Шмідта Імя 17-га Партз’езда Створаны камсамольскі калгас-камуна, з 1933 г. – калгас імя 17-га Партз’езда |
1932 1931
1930 1931
1932
1932
1930 каст.1930 1930 1930 1932
1932
1931 Лета 1929 |
Чырвоны Бераг Заямнае Чырвоная Паляна Смадярня Халопы Чырсвоная Зорка Гута Крупа Нов. Падваложка Ст. Падваложка Сасновае Балота Мікулічы Баркі Паплавы Чырвоны Сад Забор’е Круглае Крынкі Лучкі Нов. Марціянаўка Ст. Марціянаўка Костаўшчына Неганічы |
3741207 2004930
2006053 4071859
1852193
5505249
1512875 6520555 2536691 8033685 5936039
1845069
1447829 6464718 |
Пагосцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2
3
4 5
6 7 8 9
10 11 12 13 |
“Авангард”
“Будаўнік”
“Камінтэрн”
“Камунар” Імя Кірава Створаны камсамольскі калгас, з 1934 г. – калгас імя Кірава “Новыя Быковічы” “Рассвет” Імя Свярдлова “Фрайгайт” (“Свабода”) 22 лістапада 1936 г. аб’яднаны з калгасам “Рассвет” (в. Гаруні) пад назвай “Рассвет” “Чырвоны Араты” “Чырвоны Партызан” “Чырвоны Перадавік” “Чырвоны Працаўнік” |
1930
1930
1930
1929 1929
1931 1931 1931 1928
1929 1929 1933 1927
|
Новая Ніва Абазок Баравы Мост Любушаны Доўгі Лог Карбаўское Курганне Уюноўка Селішча Паўлушкі Пагост Вяшэўка Гутноўка
Быковічы Гаруні Хватаўка Лісітнік
Несцяроўка Заклеўе Журоўка Задуброў’е |
4627417
5467035
3645836
7042364 5170036
1868354 4150192 2946133
1849544 1747999 5669289 2934767
|
Перавозскі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2 3 4
5 6 7 8 9 10 |
Імя Кагановіча Да 1934 г называўся “10 год Кастрычніка” “Камбайн” “Новая Асмолаўка “Новы Топаль”
“Парыжская Камуна” “Чырвоны Лётчык” “Чырвоны Сцяг” Імя 18-га Партз’езда Імя 20 год Кастрычніка Імя Сталіна Створана с ельскагаспадарчая камуна імя Сталіна, з 1930 г. – калгас імя Сталіна |
1927
1934 1934 1934
1934 1934 1934 1933 1934 Вясна 1928 |
Чырвоная Зорка
Божына Асмолаўка Топаль Чырвоная Горка Міхалёва Ядліна в. Гарадзішча Перавоз Вінорава пас. Гарадзішча |
1953745
3534987 4458230 6352950
2936883 2222157 2569102 4233549 2753972 2443022 |
Якшыцкі сельскі Савет
|
№ п/п |
Назва калгаса |
Год утварэння калгаса |
Месца знаходжання (вёска) |
Агульная сума страт (у руб.) |
|
1
2
3 4 |
“Пабеда”
“Перамога” У 1946 г. калгас “Перамога” падзелены на два: “Перамога” і “Гвардзеец” у в. Бычын “Прасвет” “Чырвоны Перавоз” |
Кастрычнік 1929 1930
1930 1930 |
Якшыцы Располле Чыжаха Бычын Гаранка Крупка
Прыцерпа Перавоз Брышчы
|
9101683
3681380
2572920 3352811 |
Матэрыял да друку падрыхтаваў
Анатоль ПАЛЫНСКІ.
